لودر چیست و انواع لودر چه کاربردهایی دارد؟
همان‌طور که در مقاله ماشین‌آلات ساختمان‌سازی درباره بسیاری از ماشین‌آلات پرکاربرد در این صنعت صحبت کردیم، در اینجا قصد داریم به طور مفصل‌تر به لودر بپردازیم و زوایای مختلف آن را بررسی کنیم.
لودر چیست؟
کلمه *لودر* در زبان انگلیسی به معنای “بارگیر” یا “حمل‌کننده” است و این ماشین در گروه تراکتورها دسته‌بندی می‌شود. در واقع، لودر نوعی تراکتور مجهز به جام است که برای حمل و جابه‌جایی انواع مواد سنگین یا حجیم طراحی شده است. شرکت‌های معتبری همچون ولوو، کاوازاکی، کوماتسو، کاترپیلار، هیوندای و سایر برندهای بین‌المللی در تولید انواع لودر نقش مهمی دارند.
لودرها ابزارهایی چندمنظوره هستند که در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی برای حمل مواد مختلف از قبیل خاک، سنگ، بارگیری کامیون‌ها، خاکبرداری، حفاری و حتی تسطیح زمین (گاهی به جای بولدوزر) مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ماشین‌ها اغلب در کنار وسایل حمل‌ونقل دیگری مانند کامیون‌ها برای افزایش بهره‌وری به کار گرفته می‌شوند.
وظایف اصلی لودر چیست؟
لودرها توانایی انجام کارهای متنوعی را دارند که می‌توان آنها را به چهار وظیفه عمده تقسیم کرد:
1. بارگیری مواد و انتقال به ماشین‌آلات حمل‌ونقل
لودرها توانایی بارگیری انواع مواد مانند شن، خاک معمولی، سنگ‌های شکسته، پسماندهای صنعتی و موارد مشابه را دارند. این مواد به‌راحتی در کامیون‌ها یا دیگر وسایل حمل‌ونقل تخلیه می‌شوند.
2. بلند کردن و جابه‌جایی مصالح
یکی از کاربردهای اصلی لودر، حمل مصالح ساختمانی مانند آجر، بلوک‌های بتنی پیش‌ساخته و سایر مواد در فضای کارگاه است. این امر باعث سرعت بخشیدن به کار و کاهش نیاز به نیروی انسانی می‌شود.
3. خاکبرداری و گودبرداری
لودرها در گودبرداری و جابه‌جایی خاک‌های نرم تا متوسط کارایی بسیار بالایی دارند. استفاده از لودر به دلیل سرعت بیشتر در جابه‌جایی مواد، اغلب ترجیح داده می‌شود و بهره‌وری آن بالاتر از بسیاری از ماشین‌آلات دیگر است.
4. تمیز کردن سطح زمین
زمین‌های نسبتاً نرم و غیرسنگلاخی را می‌توان با استفاده از لودر تمیز کرد. این کار شامل کندن لایه سطحی زمین و آماده‌سازی آن برای سایر فعالیت‌های ساخت‌وساز است.
انواع لودر
لودرها در انواع و اشکال مختلف طراحی شده‌اند، اما سه نوع اصلی که بیشترین کاربرد را دارند عبارت‌اند از:
1. لودر چرخ زنجیری
2. لودر چرخ لاستیکی
3. بکهو لودر (لودر ترکیبی)
1) لودر چرخ زنجیری
لودرهای چرخ زنجیری به دلیل مانور بالا و کشش قوی در زمین‌های نرم و ناهموار شناخته می‌شوند. این نوع لودرها به‌ویژه برای کارهایی که نیاز به قدرت زیاد دارند، مانند کندن یا جابه‌جایی ریشه درختان، مناسب هستند. عملکرد این دستگاه‌ها روی زمین‌های سنگلاخی بسیار بهتر از لودرهای چرخ لاستیکی است که احتمال آسیب دیدن بالایی دارند.
همچنین شما میتوانید مقاله آشنایی با بیل مکانیکی هیتاچی را بخوانید.
2) لودر چرخ لاستیکی
لودرهای چرخ لاستیکی سرعت بیشتری نسبت به لودرهای زنجیری دارند و در زمین‌های سفت کارایی بهتری از خود نشان می‌دهند. این لودرها می‌توانند در جاده‌های ساخته‌شده حرکت کرده و در فواصل کوتاه بدون نیاز به حمل توسط تریلر جابه‌جا شوند.
لودرهای چرخ لاستیکی از نظر اندازه متنوع‌تر هستند و می‌توانند متناسب با نیازهای مختلف انتخاب شوند. از سوی دیگر، هزینه نگهداری آنها در زمین‌های مرطوب و ماسه‌ای کمتر است؛ جایی که خاصیت سایندگی زمین باعث استهلاک سریع‌تر زنجیر لودرهای زنجیری می‌شود.
نکته مهم این است که در زمین‌های مرطوب، اگر زنجیر مناسب برای لودر زنجیری انتخاب نشود، خاک چسبیده به زنجیر می‌تواند عملکرد آن را به طور چشمگیری کاهش دهد.
3) بکهو لودر
این نوع لودر، که به نام “ماشین همه‌کاره” نیز شناخته می‌شود، ترکیبی از یک لودر در قسمت جلو و یک بیل کانال‌کَن در قسمت عقب است. بکهو لودرها در پروژه‌های خاک نرم و کشاورزی بسیار کاربردی هستند. آنها در سه مدل گردان، کشویی و ثابت عرضه می‌شوند.
از این نوع از لودرها در پروژه هایی استفاده می شود که نیاز به قدرت کششی زیادی است. در پروژه های زیر قدرت کششی بالایی نیاز است:
- خارج کردن ریشه درختان از بستر خاک
- برداشتن کنده درخت ها از مسیر عبور و مرور
- برداشتن سطوح سیمانی شکسته شده
از لودرهای چرخ زنجیری برای مساحت های کم استفاده می شود. کارایی این لودرها تا فاصله ۵۰۰ فوت یعنی ۱۷ متر است. چرخ این لودرها معمولا از جنس پلاستیک یا فلز است که از نوع فلز این چرخ ها برای ماشین آلات سنگین خاک برداری کاربرد دارد. اما لودرهای چرخ زنجیری که از جنس پلاستیک هستند برای خاکبرداری های کوچک استفاده می شوند و کمترین آسیب را نیز به سطح وارد می‌کند.
از جمله کاربردهای لودرهای چرخ زنجیره ای برای زمین های ناهموار و سخت است و برای استفاده بر روی انواع آسفالت، به غیر از آسفالت محافظت شده مناسب هستند. همچنین این لودرها دارای معایبی هستند که از جمله آنها به پایین بودن سرعت، کاهش عملکرد و نیاز به تریلی برای جابجایی آنها می توان اشاره کرد.
4- لودرچرح هابی
لودرهای چرخ پلاستیکی در مقایسه با لودرهای چرخ زنجیری دارای سرعت بیشتری هستند و برای جابجایی آنها نیاز به تریلی نیست. از دیگر ویژگی این لودرها به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- از این ماشین آلات برای مساحت های بیشتر از ۱۷۰ متر مورد استفاده قرار می گیرد.
- ابعاد لودرهای چرخ پلاستیکی بسیار بزرگ تر و سنگین تر از سایر لودرها است.
- هزینه هر متر مکعب خاکبرداری توسط لودر چرخ پلاستیکی در مقایسه با لودر چرخ زنجیره ای کمتر است و این مسئله به علت پایین بودن قیمت لودر چرخ پلاستیکی است، همچنین هزینه مصرفی آن پایین است.
اجزای اصلی لودر
لودرها بر اساس اجزای ساختاری خود، شامل موتور، شاسی، سیستم هیدرولیک و جام، عملکردی خاص دارند که هر یک را به طور جداگانه توضیح می‌دهیم:
1. موتور
موتور به عنوان بخش اصلی لودر، وظیفه تأمین نیروی حرکتی دستگاه را بر عهده دارد. در برخی مدل‌ها، موتور در پشت سر راننده قرار دارد تا دید بهتری برای اپراتور فراهم شود و کنترل دستگاه ساده‌تر گردد. در مقابل، در لودرهای کوچک‌تر، موتور در قسمت جلوی ماشین نصب می‌شود.
2. شاسی
شاسی لودرها به دو شکل اصلی طراحی می‌شود:
– شاسی یک‌پارچه (برای لودرهای چرخ زنجیری)
– شاسی کمرشکن (برای لودرهای چرخ لاستیکی)
لودرهای کمرشکن دارای انعطاف‌پذیری بیشتری هستند و امکان تغییر زاویه در محور افقی تا 35 درجه را فراهم می‌کنند. این ویژگی به ویژه در فضاهای محدود بسیار سودمند است.
3. سیستم هیدرولیک
سیستم هیدرولیک نقش انتقال نیرو از موتور به جام را بر عهده دارد. پیشرفت‌های اخیر در بهینه‌سازی روغن‌های هیدرولیک موجب افزایش دوام این سیستم‌ها در برابر خوردگی و فرسایش شده است. همچنین، سیستم‌های کنترل الکترونیکی و فرمان‌دهی مدرن، دقت عملیات را افزایش داده و تلاش موردنیاز اپراتور را کاهش داده‌اند.
4. جام
جام یا همان سطل لودر، بخش عملیاتی دستگاه محسوب می‌شود. این قسمت امکان بارگیری و تخلیه مواد را به راحتی فراهم می‌کند. جام لودر در موقعیت‌های مختلف قابل تنظیم است و در لودرهای زنجیری می‌توانند در محل خود بچرخند، در حالی که لودرهای لاستیکی برای مانور به فضای بیشتری نیاز دارند.
نکات پایانی
لودرها ماشین‌آلات حیاتی در پروژه‌های عمرانی و صنعتی هستند و کاربرد آنها از بارگیری و حمل‌ونقل گرفته تا تمیز کردن زمین‌های کارگاهی گسترده است. هر نوع لودر بسته به ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود برای شرایط متفاوتی طراحی شده است. امیدواریم این مقاله توانسته باشد تصویری کامل‌تر و شفاف‌تر از لودرها و کاربردهای آنها ارائه دهد.
